نویسندگان
گروه فیزیک، دانشکده فیزیک، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان
چکیده
یکی از پارامترهای مهم در استفاده از آشکارسازهای ژرمانیومی فوق خالص HPGe)) بازده آشکارساز است که به هندسه و عوامل جذبی بستگی دارد، به طوری که با تغییر پیکربندی در هندسه چشمه- آشکارساز، نیاز به اندازه‌گیری مجدد بازده آشکارساز است. دقیق‌ترین راه برای تعیین بازده آشکارساز، اندازه‌گیری تجربی و استفاده از چشمه‌های استاندارد است. با توجه به مشکل دسترسی به چشمه‌های استاندارد و در عین حال زمان‌بر بودن این روش، استفاده از روش شبیه‌سازی برای تخمین بازده آشکارساز که در زمان کم و با دقت خوب همراه است، ارزشمند است. در این پژوهش، شبیه‌سازی مونت- کارلو برای به دست آوردن ضخامت لایه مرده و بازدهی قله تمام- انرژی آشکارساز HPGe با استفاده از کد کامپیوتری MCNPX انجام شد. برای این کار چشمه‌های مختلف را در فاصله‌های مشخص از آشکارساز قرار داده و طیفهای تجربی به دست آمده ذخیره شدند. سپس طیف حاصل از چشمه‌ها مطابق با وضعیت و شرایط آزمایشگاه، با استفاده از کد شبیه‌سازی شدند. در اجرای اولیه، کل حجم بلور ژرمانیوم به عنوان حجم فعال آشکارساز در نظر گرفته شد و با این فرض طیف به دست آمده از محاسبات انجام شده با طیف تجربی مقایسه گردید. مقایسه طیف محاسبه شده با طیف حاصل از آزمایش اختلاف قابل توجهی را نشان می‌داد. پس از آن، سعی شد با ایجاد تغییرات اندک در ضخامت لایه مرده آشکارساز (در حدود چندین صدم میلی‌متر) در برنامه شبیه‌سازی و برازش منحنی شبیه‌سازی شده با منحنی تجربی، حجم فعال بلور مشخص شود که به این ترتیب یک لایه مرده به ضخامت mm 57/0 برای لایه مرده آشکارساز به دست آمد. سپس با لحاظ کردن این ضخامت لایه مرده در برنامه شبیه‌سازی بازده قله تمام- انرژی برای انرژیهای مختلف و فاصله‌های مختلف چشمه تا آشکارساز به هر دو روش تجربی و شبیه‌سازی تعیین شدند که مطابقت خوبی داشتند. بنابراین میتوان گفت با استفاده از کد MCNP < /span> و لحاظ کردن مشخصات دقیق سیستم اندازه‌گیری در برنامه ورودی کد میتوان بازده یک آشکارساز HPGeرا در شرایط مختلف هندسه نمونه- آشکارساز با دقت خوبی بدون نیاز به انجام آزمایش محاسبه کرد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Determination of the dead layer and full-energy peak efficiency of an HPGe detector using the MCNP code and experimental results
نویسندگان [English]
- M Moeinifar
- A Shirani
- KH Rahmani
چکیده [English]
One important factor in using an High Purity Germanium (HPGe) detector is its efficiency that highly depends on the geometry and absorption factors, so that when the configuration of source-detector geometry is changed, the detector efficiency must be re-measured. The best way of determining the efficiency of a detector is measuring the efficiency of standard sources. But considering the fact that standard sources are hardly available and it is time consuming to find them, determinig the efficiency by simulation which gives enough efficiency in less time, is important. In this study, the dead layer thickness and the full-energy peak efficiency of an HPGe detector was obtained by Monte Carlo simulation, using MCNPX code. For this, we first measured gamma–ray spectra for different sources placed at various distances from the detector and stored the measured spectra obtained. Then the obtained spectra were simulated under similar conditions in vitro.At first, the whole volume of germanium was regarded as active, and the obtaind spectra from calculation were compared with the corresponding experimental spectra. Comparison of the calculated spectra with the measured spectra showed considerable differences. By making small variations in the dead layer thickness of the detector (about a few hundredths of a millimeter) in the simulation program, we tried to remove these differences and in this way a dead layer of 0.57 mm was obtained for the detector. By incorporating this value for the dead layer in the simulating program, the full-energy peak efficiency of the detector was then obtained both by experiment and by simulation, for various sources at various distances from the detector, and both methods showed good agreements. Then, using MCNP code and considering the exact measurement system, one can conclude that the efficiency of an HPGe detector for various source-detector geometries can be calculated with rather good accuracy by simulation method without any need for performing any experiment
کلیدواژه‌ها [English]
- HPGe detector
- dead layer
- MCNP code
- full-energy peak efficiency
2. N Tsoulfanidis, “Measurement and Detection of Radiation”, Second Edition, Taylor & Francis,(1995).
3. P Sangsingkeow, “Recent developments in HPGe material and detectors for gamma-ray spectroscopy”, EG&G ORTEC, Oak Ridge tn.37830 U.S.A, (2000).
4. P Dryak and P Kovar, Applied Radiation and Isotopes, 64 (2006) 1346.
5. J Boson, G Agren, and L Johansson, Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A: 587,(2008) 304.
6. J L Gutierrez-Villanueva, A Martin-Martin, and V Peña, MP Iniguez, B de Celis, Environmental Radioactivity, 99, (2008) 1520.
7. C M Salgado, H B Conti, C Paulo, and C Becker; Applied Radiation and Isotopes, 64, (2006) 700.
8. P Nogueira, L Silva , P Teles, J Bento, and P Vaz , Applied Radiation and Isotopes, 68,(2010) 184.
9. R Berndt and P Mortreau, Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A: 694,(2012) 341.
10. M Yasser, A Hctor, M Carlos, L Jose , and G Aniel, Applied Radiation and Isotopes ,97,(2015) 59.
11. http://www.slac.stanford.edu/econf/c0805263/posters/johnson_r.pdf.
12. D Budjas, M Heisel, W Maneschg, and H Simgen, Applied Radiation and Isotopes, 67,(2009) 706.
13. E Chham, G F Pinero, T El Bardouni, M Angeles, M Azahra, K Benaalilou, M Krikiz, H Elyaakoubi, J El Bakkali, and M Kaddour , Applied Radiation and Isotopes, 95,(2015) 30.
14. N QuangHuy, D Quang and V Binh, Xuan An Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A: 573 (2007) 384.
15. A Elanique, O Marzocchi, and D Leone, Applied Radiation and Isotopes, 70, (2012) 538.
16. N QuangHuy, Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A, 621, (2010) 390.
17. B Denise and Pelowitz, editor, MCNPX USERۥ S MANUAL, version 2.6.0, (April 2008).
18. http://www.aptec-nrc.com.
19. J Wiley & Sons , MATLAB, “An Introduction with Applications”, 2nd Edition, Gilat, Amos (2004).
20. D Karamanis, et al., Nuclear Instruments and Methods in Physics Research Section A: 487.3 (2002): 477.
21. I O B Ewa, D Bodizs, S. Czifrus and Z. Molnar, Applied Radiation and Isotopes 55.1 (2001): 103.
22. V L Bui, VNU Journal of Science, Mathematics - Physics 25 (2009): 231.
)